Στον πιστό αναγνώστη μου , πάροχο πιστοποιητικών αριστεροφροσύνης
Κόκκινε Γαρύφαλλε
Στη μυθολογία της αριστεράς υπάρχουν βασιλόπουλα, δράκοι, καλοί άρχοντες, κακοί σφετεριστές, Κοκκινοσκουφίτσες και Κοντορεβιθούληδες. Συνήθως οι καλοί του παραμυθιού είναι οι «δικοί μας», οι οποίοι πολεμούν τον δράκο, αντιστέκονται στους κακούς και τολμούν να σηκώσουν ανάστημα στις αδικίες και στους άδικους. Κακοί είναι οι άλλοι, αν και πρέπει να πούμε ότι στη σύγχρονη εκδοχή της η μυθολογία κάνει κάποιες παραχωρήσεις: οι άλλοι, αλλά όχι και όλοι οι άλλοι.
Η μυθολογία αυτή στηρίζει μεταξύ άλλων και το λεγόμενο ηθικό πλεονέκτημα της ιστορικής παράταξης. Ένα ηθικό πλεονέκτημα που έχει λιγότερο να κάνει με την πολιτική επιδίωξη μια δικαιότερης κοινωνίας, η στράτευση στην οποία έχει ασφαλώς την ηθική της διάσταση, και περισσότερο με μια μονόπλευρη αφήγηση του χτες και ολίγον του σήμερα. Οι νεκροί, οι ήρωες, οι μάχες, οι φυλακές και οι εξορίες, η αφοσίωση και η ανιδιοτέλεια, όλα συγκροτούν ένα συγκινησιακό πεδίο το οποίο ασκεί τον πολιτικό μαγνητισμό του σε παλιούς και νέους. Ένα πολιτικό και ηθικό κεφάλαιο που ακόμα και σήμερα αποδίδει. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα έχει οργανωθεί και αξιοποιείται συνειδητά και ανιστόρητα σαν κανονική τράπεζα όπου το κατατεθειμένο παρελθόν εκβιάζεται να αποδώσει κέρδη στο παρόν…
Η αλήθεια είναι ότι η ηθική του σκοπού (όλη η εξουσία στους ξεβράκωτους) αλλά και η ηθική του καθημερινού αγώνα για την υπεράσπιση των κολασμένων της γης έδωσε -κι αυτό δεν μπορεί να το παραγράψει κανείς- στο κομμουνιστικό κίνημα, κύρια δύναμη της αριστεράς στη χώρα μας τον περασμένο αιώνα, μοναδικά χαρακτηριστικά ανιδιοτέλειας και αυτοθυσίας, που η ιστορία έμελλε δυστυχώς να στραγγίξει μέχρι τελευταίας σταγόνας αίματος. Δεν υπάρχει προηγούμενο που η πίστη στην ηθική του σκοπού να ξεπερνάει σε προσωπικό επίπεδο και σε τόσο μαζική κλίμακα τον φόβο του θανάτου, των βασανιστηρίων, της φυλακής, του διωγμού. Οι πρώτοι Χριστιανοί ίσως, που κι αυτοί όμως, όπως είπε ο Νίκος Μπελογιάννης στην απολογία του, θυσιάζονταν πιστεύοντας σε μια δεύτερη αιώνια ζωή, σε αντίθεση με τους κομμουνιστές που έδιναν τη μια και μοναδική ζωή τους.
Εντούτοις και δυστυχώς: Ούτε η ηθική του σκοπού, ούτε η πρωτοφανής αποφασιστικότητα, ούτε οι στρατιές των μαρτύρων, δεν οδήγησαν στη νίκη. Η αριστερά παραμένει μια πολιτική δύναμη με επιρροή εντελώς δυσανάλογη με το κόστος αίματος και αφοσίωσης που έχει καταβάλει. Για να αποδειχτεί ότι δεν είναι αρκετό να πιστεύει και να θυσιάζεται κανείς. Στην πολιτική χρειάζεται και σωστή πολιτική.
Εντούτοις και δυστυχώς επίσης: Τα υπόγεια του τελικού σκοπού, της οργανωμένης αφοσίωσης, της ηθικής επιδίωξης για μια πιο δίκαιη κοινωνία, είναι γεμάτα σκελετούς ανθρώπων και ιδεών. Πώς και γιατί ιδέες, άνθρωποι, προθέσεις, τσαλαπατήθηκαν εν ονόματι ενός ηθικού σκοπού, που γέννησε κανόνες και φύλακες της ηθικής του καθαρότητας, είναι λίγο - πολύ γνωστό, αν και παίρνει πολλή συζήτηση ακόμα. Συνέβη πάντως. Δεν τα κατάφερε η αριστερά και στα του οίκου της τόσο καλά όσο η μυθολογία της υποστηρίζει και δεν είναι ανάγκη να προσφεύγει κανείς στον Μανόλη Αναγνωστάκη ή στην Έλλη Παπά για να το διαπιστώσει.
Πιθανόν όλα αυτά να έχουν τη σημασία τους ακόμα και σήμερα, που ορισμένοι υποθέτουν ότι καθαρίζουν με τους παλιούς σκελετούς φορτώνοντάς τους ωραία-ωραία στους παλιούς γενικώς, ή στο ΚΚΕ, ή σε όσους προέρχονται από αυτό, ή στο κακό το ριζικό μας. Οι παλιοί λογαριασμοί δεν πληρώνονται δυστυχώς όσο εύκολα φαντάζονται. Να θυμίσουμε τους Λαμπράκηδες, τη γενιά του Πολυτεχνείου, τους Κνίτες, τους Ρηγάδες και πώς έφαγαν τα μούτρα τους, με τις καλύτερες προθέσεις, μέσα και απέναντι σε μηχανισμούς, εδραιωμένα κομματικά καθεστώτα, διασπάσεις, διασυρμούς και φραξιονισμούς;
Τίποτα βέβαια δεν πάει χαμένο. Όλες οι μικρές και μεγάλες μάχες για να απαλλαγεί η αριστερά από παλιές αρρώστιες και να βάλει περισσότερο οξυγόνο στα δωμάτιά της δεν πήγαν στον βρόντο. Αν άντεχε κάπως περισσότερο την αλήθεια στη θέση της μυθολογίας της μάλιστα, όλοι θα μπορούσαν να είναι πιο αισιόδοξοι. Όπως και αν είχε λείψει, ξεριζωθεί, εξαφανιστεί, τελείως και ολοκληρωτικά και τελεσίδικα μια τουλάχιστον αρρώστια που περνάει από γενιά σε γενιά: η εμπάθεια, η συκοφάντηση, η καταρράκωση, η καταδίκη, η γελοιοποίηση και τελικώς η ηθική απαξίωση ανθρώπων που έτυχε να βρίσκονται απέναντι στον ίδιο χώρο…
Η μυθολογία αυτή στηρίζει μεταξύ άλλων και το λεγόμενο ηθικό πλεονέκτημα της ιστορικής παράταξης. Ένα ηθικό πλεονέκτημα που έχει λιγότερο να κάνει με την πολιτική επιδίωξη μια δικαιότερης κοινωνίας, η στράτευση στην οποία έχει ασφαλώς την ηθική της διάσταση, και περισσότερο με μια μονόπλευρη αφήγηση του χτες και ολίγον του σήμερα. Οι νεκροί, οι ήρωες, οι μάχες, οι φυλακές και οι εξορίες, η αφοσίωση και η ανιδιοτέλεια, όλα συγκροτούν ένα συγκινησιακό πεδίο το οποίο ασκεί τον πολιτικό μαγνητισμό του σε παλιούς και νέους. Ένα πολιτικό και ηθικό κεφάλαιο που ακόμα και σήμερα αποδίδει. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα έχει οργανωθεί και αξιοποιείται συνειδητά και ανιστόρητα σαν κανονική τράπεζα όπου το κατατεθειμένο παρελθόν εκβιάζεται να αποδώσει κέρδη στο παρόν…
Η αλήθεια είναι ότι η ηθική του σκοπού (όλη η εξουσία στους ξεβράκωτους) αλλά και η ηθική του καθημερινού αγώνα για την υπεράσπιση των κολασμένων της γης έδωσε -κι αυτό δεν μπορεί να το παραγράψει κανείς- στο κομμουνιστικό κίνημα, κύρια δύναμη της αριστεράς στη χώρα μας τον περασμένο αιώνα, μοναδικά χαρακτηριστικά ανιδιοτέλειας και αυτοθυσίας, που η ιστορία έμελλε δυστυχώς να στραγγίξει μέχρι τελευταίας σταγόνας αίματος. Δεν υπάρχει προηγούμενο που η πίστη στην ηθική του σκοπού να ξεπερνάει σε προσωπικό επίπεδο και σε τόσο μαζική κλίμακα τον φόβο του θανάτου, των βασανιστηρίων, της φυλακής, του διωγμού. Οι πρώτοι Χριστιανοί ίσως, που κι αυτοί όμως, όπως είπε ο Νίκος Μπελογιάννης στην απολογία του, θυσιάζονταν πιστεύοντας σε μια δεύτερη αιώνια ζωή, σε αντίθεση με τους κομμουνιστές που έδιναν τη μια και μοναδική ζωή τους.
Εντούτοις και δυστυχώς: Ούτε η ηθική του σκοπού, ούτε η πρωτοφανής αποφασιστικότητα, ούτε οι στρατιές των μαρτύρων, δεν οδήγησαν στη νίκη. Η αριστερά παραμένει μια πολιτική δύναμη με επιρροή εντελώς δυσανάλογη με το κόστος αίματος και αφοσίωσης που έχει καταβάλει. Για να αποδειχτεί ότι δεν είναι αρκετό να πιστεύει και να θυσιάζεται κανείς. Στην πολιτική χρειάζεται και σωστή πολιτική.
Εντούτοις και δυστυχώς επίσης: Τα υπόγεια του τελικού σκοπού, της οργανωμένης αφοσίωσης, της ηθικής επιδίωξης για μια πιο δίκαιη κοινωνία, είναι γεμάτα σκελετούς ανθρώπων και ιδεών. Πώς και γιατί ιδέες, άνθρωποι, προθέσεις, τσαλαπατήθηκαν εν ονόματι ενός ηθικού σκοπού, που γέννησε κανόνες και φύλακες της ηθικής του καθαρότητας, είναι λίγο - πολύ γνωστό, αν και παίρνει πολλή συζήτηση ακόμα. Συνέβη πάντως. Δεν τα κατάφερε η αριστερά και στα του οίκου της τόσο καλά όσο η μυθολογία της υποστηρίζει και δεν είναι ανάγκη να προσφεύγει κανείς στον Μανόλη Αναγνωστάκη ή στην Έλλη Παπά για να το διαπιστώσει.
Πιθανόν όλα αυτά να έχουν τη σημασία τους ακόμα και σήμερα, που ορισμένοι υποθέτουν ότι καθαρίζουν με τους παλιούς σκελετούς φορτώνοντάς τους ωραία-ωραία στους παλιούς γενικώς, ή στο ΚΚΕ, ή σε όσους προέρχονται από αυτό, ή στο κακό το ριζικό μας. Οι παλιοί λογαριασμοί δεν πληρώνονται δυστυχώς όσο εύκολα φαντάζονται. Να θυμίσουμε τους Λαμπράκηδες, τη γενιά του Πολυτεχνείου, τους Κνίτες, τους Ρηγάδες και πώς έφαγαν τα μούτρα τους, με τις καλύτερες προθέσεις, μέσα και απέναντι σε μηχανισμούς, εδραιωμένα κομματικά καθεστώτα, διασπάσεις, διασυρμούς και φραξιονισμούς;
Τίποτα βέβαια δεν πάει χαμένο. Όλες οι μικρές και μεγάλες μάχες για να απαλλαγεί η αριστερά από παλιές αρρώστιες και να βάλει περισσότερο οξυγόνο στα δωμάτιά της δεν πήγαν στον βρόντο. Αν άντεχε κάπως περισσότερο την αλήθεια στη θέση της μυθολογίας της μάλιστα, όλοι θα μπορούσαν να είναι πιο αισιόδοξοι. Όπως και αν είχε λείψει, ξεριζωθεί, εξαφανιστεί, τελείως και ολοκληρωτικά και τελεσίδικα μια τουλάχιστον αρρώστια που περνάει από γενιά σε γενιά: η εμπάθεια, η συκοφάντηση, η καταρράκωση, η καταδίκη, η γελοιοποίηση και τελικώς η ηθική απαξίωση ανθρώπων που έτυχε να βρίσκονται απέναντι στον ίδιο χώρο…